Nie pozw\'ol algorytmom rz\k{a}dzi\'c Twoim koszykiem: systemy rekomendacyjne w dobie Omnibusa

The Omnibus Directive is an essential part of the European Union's New Deal for Consumers. The Directive introduces new regulations in trade, including e-commerce, with the main goal being to increase transparency, fairness and consumer protection. The authors critically draw attention to a significant oversight in the Omnibus Directive, namely the lack of consideration of recommendation systems. Recommendation engines can be a source of potentially harmful practices affecting consumers, hence the need for a directive extension. The proposals presented in this article include the introduction of ethical supervision over recommendation systems to minimize the risk of negative effects of their recommendations, as well as a clear explanation of the criteria on which recommendations are made -- similar to search result rankings. -- Dyrektywa Omnibus stanowi istotn\k{a} cz\k{e}\'s\'c Nowego {\L}adu dla Konsument\'ow (ang. \emph{New Deal for Consumers}) Unii Europejskiej. Dyrektywa wprowadza nowe regulacje w handlu, w tym e-commerce, kt\'orych g{\l}\'ownym celem jest zwi\k{e}kszenie przejrzysto\'sci, uczciwo\'sci i ochrony konsument\'ow. Autorzy krytycznie zwracaj\k{a} uwag\k{e} na istotne zaniedbanie w dyrektywie Omnibus, jakim jest brak uwzgl\k{e}dnienia system\'ow rekomendacyjnych. Silniki rekomendacyjne mog\k{a} by\'c \'zr\'od{\l}em potencjalnie szkodliwych praktyk uderzaj\k{a}cych w konsument\'ow, st\k{a}d niezb\k{e}dne jest rozszerzenie dyrektywy. Propozycje przedstawione w niniejszym artykule obejmuj\k{a} wprowadzenie etycznego nadzoru nad systemami rekomenduj\k{a}cymi, aby zminimalizowa\'c ryzyko negatywnych skutk\'ow ich rekomendacji, a tak\.ze jasne wyja\'snienie kryteri\'ow, na podstawie kt\'orych dokonywane s\k{a} rekomendacje -- analogicznie do ranking\'ow wynik\'ow wyszukiwania.